De 4 fases van je pensioen
Het leven als een gelukkige gepensioneerde is best een uitdaging en komt je niet vanzelf aanwaaien.
Om een gelukkige gepensioneerde te worden, doorloop je in feite 4 fases. Maar als je dit van tevoren niet weet, kunnen deze fases je gevoelsleven aardig in de war schoppen. Een goede voorbereiding is het halve werk, vandaar dat ik je alvast wil meenemen door de fases van je pensioen, want ooit breekt die dag voor ons allemaal aan dat we de deur achter ons in het slot trekken. En het vooruitzicht de rest van je leven achter de geraniums te zitten, klinkt niet erg uitnodigend toch?
In de aanloop naar je pensioen wordt er veel aandacht besteed aan het financiële gedeelte, waardoor de aandacht voor het sociaal maatschappelijke en psychologische gedeelte ondergesneeuwd wordt. Het liefst zie ik dat op korte termijn veranderen. Om het er achter te komen hoe we dit kunnen veranderen, ben ik zelf op onderzoek gegaan en kwam ik terecht bij een TED talk van Dr. Riley Moynes “How to squeeze all the juice out of retirement.” Zijn boodschap sluit perfect aan op mijn kennis en ervaring op dit vlak. Hij categoriseert de pensioenperiode in 4 fases, hierdoor is het hele proces makkelijker te begrijpen en te herkennen.
Misschien vraag jezelf af waarom mij dit onderwerp zo bezighoudt. Ik heb nog een stuk te gaan voor mijn pensioen, maar wat staat mij dan te wachten? Om mij heen zie ik mensen worstelen in de periode na hun pensioen en ik denk dat dit helemaal niet hoeft. Om mijzelf deze worsteling te besparen en mij voor te bereiden op de dag die ooit komt, ben ik op zoek gegaan naar antwoorden.
En deze antwoorden en bevindingen kunnen ook voor jou erg interessant zijn. Tenslotte is de verwachting dat iedereen ongeveer 1/3 van zijn leven doorbrengt als gepensioneerde. Dus het is belangrijk om goed voorbereid te zijn op de veranderingen die dat met zich mee gaat brengen, financieel, emotioneel, sociaal, psychologisch en op de langere termijn ook lichamelijk.
Help, waar is mijn dagritme gebleven?
Jarenlang heb je structuur gehad in je dag door naar school te gaan en vervolgens het werkende leven in te stappen. Elke dag werd je uitgedaagd, had je veel contact met andere mensen zoals collega’s, partners, klanten en werkgevers. En dan ga je met pensioen. Je krijgt een gezellig feestje met mooie woorden en dan is het voorbij.
We weten allemaal hoe succes eruit ziet in je werkcarrière, maar wanneer ben je succesvol als je met pensioen bent? Wat betekent dat succesvol zijn wanneer je met pensioen bent? En hoe belangrijk is dat eigenlijk? De vraag die ook nog bij mij opkomt, is hoe haal je het meeste uit je pensioen? En dat is precies hetgeen waar de podcast van Dr. Riley Moynes over gaat. Hij heeft heel veel mensen gesproken die met pensioen zijn en hij heeft hen de volgende vraag gesteld: “Hoe haal jij nu het meeste uit je pensioen?” Door de antwoorden die gegeven werden, kwam hij erachter dat er fases zijn waar de meeste mensen doorheen gaan na hun pensioen. Laat me je hierin meenemen en oordeel zelf. Je zult merken dat het niet altijd de weg is van de minste weerstand.
Laat ik beginnen met te vertellen dat je pensioen 4 fases kent en dat fase 4 de meest gelukkige fase van je pensioen is en dat deze fase absoluut de moeite waard is om na te streven. Het zal niet makkelijk zijn, maar ik ben nog nooit een uitdaging uit de weg gegaan en jij?
Fase 1: de vakantie fase
Je kijkt er al een tijdje naar uit, even de hele dag kunnen doen waar je zelf zin in hebt; laat opstaan, de hele dag sport kijken, lang op vakantie gaan, en bovenal geen vaste routine. Kortom, het vakantiegevoel op en top. Heerlijk, hier heb je al die jaren hard voor gewerkt. Dit lijkt toch wel het meest ideale van met pensioen zijn. Plezier in de zon en vrijheid. Heerlijk 3 x per week afspreken met vrienden om een stukje te wandelen of te fietsen om daarna gezellig af te sluiten op het terras met een bakje koffie met appeltaart of een gezamenlijke lunch.
Uit de gesprekken die gevoerd zijn met gepensioneerden blijkt dat het eerste pensioenjaar aanvoelt als een lange vakantie, heerlijk! En dan sluipt geniepig het gevoel van gemis naar binnen. Niemand kan precies aangeven wanneer dit gebeurt, maar opeens is het er en verdwijnt het zalige vakantiegevoel. De vrijheid verliest haar glans en je begint je ongemerkt een beetje te vervelen, want opeens zitten er wel heel veel uren in een dag.
Eigenlijk begin je de dagelijkse routine te missen, het doel waarom je voorheen uit bed kwam en waarvoor je bij de klok leefde. De vraag dringt zich op, of dat dit het nu is. Je bent niet echt meer nodig en dat is geen fijn gevoel. Zodra deze gedachtes en gevoelens naar boven komen ben je belandt in fase 2.
Fase 2: de verloren fase
Je voelt je echt verloren, je verliest de BIG 5
- Relaties, die we hebben opgebouwd tijdens onze carrière
- Doel, en de uitdagingen die daarbij komen kijken
- Routine
- Identiteit
- En voor sommige van ons Power
Hier houd je geen rekening mee als je met pensioen gaat; het gevoel van verlies van bovenstaande de punten. Je merkt niet dat je de punten van de BIG 5 langzaam verliest. Nee, je realiseert het je pas als je alle vijf de punten kwijtgeraakt bent. Dit komt ook, omdat deze punten heel nauw met elkaar verbonden zijn.
In deze fase krijgen veel mensen ook te maken met 1 of meerdere negatieve gevoelens zoals hieronder beschreven staan.
- Scheidingen
- Depressies
- Minderwaardigheidsgevoel
Er komt opeens ook heel veel op je af en er verandert veel. Het kan soms echt aanvoelen alsof je bent overreden door een bus. Wees gerust, je komt vanzelf in fase 3 en fase 4, maar daarvoor moet je je eerst wel door fase 2 heen worstelen.
Fase 2 staat in het teken van afscheid nemen van wat ooit was. Zet je maar schrap, zorg dat je er klaar voor bent en houd vol! Deze fase kan wel tot 3 jaar duren, maar jij kunt dit. Je mag je best verdrietig, boos en verloren voelen, maar weet dat het dit een fase is en dat er licht aan het einde van de tunnel schijnt, het is een kwestie van doorzetten en op je tanden bijten.
Fase 3: vallen en opstaan
In deze fase staat de vraag centraal: Waar ben ik nog waardevol en wat kan ik nog betekenen voor de maatschappij? Het antwoord vind je door te dingen te gaan doen die je leuk vindt en waar je goed in bent. Ga bijvoorbeeld op zoek naar een vrijwilligersfunctie dat bij jou en je kwaliteiten past. Of ga kijken waar je anderen kunt helpen. Een paar jaar geleden zagen we veel mensen die een bijeenkomst gingen organiseren voor “ouderen” die geen idee hadden hoe ze met de iPad of iPhone moesten omgaan, dat goedbedoelde cadeau dat ze met Sinterklaas of Kerst hadden gekregen.
Waarschijnlijk zal je verschillende activiteiten gaan uitproberen om erachter te komen wat het beste bij jou past in deze fase van het leven. En het zal ook zeker gebeuren dat je dingen probeert die niet het enthousiasme opleveren waarop je gehoopt had. Vooral niet opgeven en bekijk het positief, het brengt je weer een stapje verder bij het ontdekken wat je wel leuk vindt om te doen. Houd je doel voor ogen en bedenk dat je als je opgeeft, je wederom in fase 2 terecht komt en daar weet je al van dat je daar niet gelukkig van wordt.
Fase 4: Opnieuw uitvinden en berusting
Niet iedereen zal fase 4 bereiken, maar het is het streven wel waard, want dit is de meest gelukkige fase van je pensioen.
Ook hier blijft de vraag: Hoe blijf ik het meeste uit mijn pensioen halen? Het is belangrijk dat we de dingen doen die ons een goed gevoel geven, wel leuk vinden en die waarde toevoegen aan ons leven. De meeste mensen die ondervraagt zijn, geven aan dat het gelukkig zijn in fase 4 altijd te maken heeft met een service verlenen aan anderen. Blijf ook dingen ondernemen die je uitdagen en waar jij blij van wordt. In de fase hiervoor heb je dit allemaal uitgeprobeerd en nu heb je daar een mooie modus in gevonden. In deze fase herstellen de 5 punten uit fase 2 zich die je daar verloren bent en daarom is fase 4 echt een fase om naar uit te kijken en ervoor te blijven knokken.
Dus geniet van je vakantie in fase 1, zorg dat je voorbereid bent op de verliezen in fase 2, experimenteer zoveel mogelijk in fase 3 en geniet met volle teugen van fase 4.